I. Tác giả
1. Tiểu sử – Con người
– Tố Hữu ( 1920 – 2002 )
– Thời thơ ấu : sinh ra và lớn lên trong mái ấm gia đình Nho học ở Huế, vùng đất cố đô thơ mộng còn lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống dân gian .
– Thời người trẻ tuổi : sớm giác ngộ cách mạng, hăng say hoạt động giải trí và đấu tranh cách mạng, trải qua nhiều lần tù ngục .
– Sau đó, Tố Hữu liên tục giữ nhiều chức vụ quan trọng trong cỗ máy chỉ huy của quốc gia, đặc trách mặt trận văn hóa truyền thống văn nghệ .
2. Đường cách mạng, đường thơ
Những chặng đường thơ Tố Hữu gắn bó ngặt nghèo với những chặng đường cách mạng của bản thân nhà thơ, với những quá trình tăng trưởng của cách mạng Nước Ta : điều này được biểu lộ rõ ràng qua 7 tập thơ trong cuộc sống sáng tác của Tố Hữu .
+ Tập thơ Từ ấy ( 1937 – 1946 ) : ghi lại chặng đường đầu 10 năm thơ Tố Hữu, cũng là 10 năm hoạt động giải trí cách mạng từ giác ngộ, thử thách đến trưởng thành của người người trẻ tuổi cách mạng, gắn với 10 năm nhiều biến cố của lịch sử dân tộc dân tộc bản địa .
+ Tập thơ Việt Bắc ( 1946 – 1954 ) : lưu lại chặng đường hoạt động giải trí sôi sục của Tố Hữu và phản ánh cuộc đấu tranh gian lao, hùng tráng của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của toàn quân, toàn dân ta. Tập thơ kết tinh những tình cảm lớn mà bao trùm là tình yêu nước, khắc họa hình tượng quần chúng kháng chiến với một thẩm mỹ và nghệ thuật giàu tính dân tộc bản địa và cảm hứng sử thi – trữ tình .
+ Tập thơ Gió lộng ( 1955 – 1961 ) : thể hiện niềm tự hào của con người làm chủ quốc gia, bộc lộ niềm tin vào tương lai với khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn đậm nét. Tập thơ liên tục bám sát cuộc sống nhà thơ và chặng đường lịch sử dân tộc của dân tộc bản địa với việc ca tụng đời sống mới trên miền Bắc xã hội chủ nghĩa, bày tỏ nỗi nhớ thương quê nhà miền Nam, căm giận bè lũ bán nước và cướp nước, ngợi ca những con người kiên trung, hướng về ngày thống nhất .
+ Tập thơ Ra trận ( 1962 – 1971 ) : là khúc anh hùng ca về miền Nam trong kháng chiến, là khúc ca ra trận, là mệnh lệnh tiến công với khí thế kinh khủng của cuộc kháng chiến chống Mỹ .
+ Tập thơ Máu và hoa ( 1972 – 1977 ) : ghi lại chặng đường cách mạng gian nan và hi sinh, chứng minh và khẳng định niềm tin vào sức mạnh của nhân dân, niềm vui niềm tự hào khi quốc gia trọn vẹn giải phóng. Thơ Tố Hữu thời chống Mỹ đậm tính chính luận và cảm hứng sử thi .
+ Tập thơ Một tiếng đờn ( 1992 ) và Ta với ta ( 1999 ) : bày tỏ những chiêm nghiệm, suy tư về đời sống, hướng tới những quy luật phổ quát và những giá trị bền vững và kiên cố .
3. Phong cách thơ Tố Hữu
– Về nội dung : Thơ Tố Hữu mang đặc thù trữ tình chính trị rất thâm thúy .
+ Hồn thơ luôn hướng đến cái ta chung với lẽ sống lớn, tình cảm lớn, niềm vui lớn của con người cách mạng, của cả dân tộc bản địa .
+ Thơ Tố Hữu mang đậm tính sử thi, coi những sự kiện chính trị lớn của quốc gia là đối tượng người dùng bộc lộ và cũng là nguồn cảm hứng cho thơ .
+ Những tư tưởng lớn của thời đại, những tình cảm lớn của con người, những sự kiện lịch sử dân tộc trọng đại của dân tộc bản địa được phản ánh qua giọng thơ tâm tình, ngọt ngào, thương mến .
– Về nghệ thuật và thẩm mỹ : Thơ Tố Hữu mang tính dân tộc bản địa rất đậm đà .
+ Sử dụng thể thơ dân tộc bản địa : thơ lục bát, thơ thất ngôn .
+ Ngôn ngữ thơ thân thiện, sử dụng nhiều từ ngữ và cách nói dân gian, gần với lời ăn lời nói hàng ngày của nhân dân .
+ Thơ phát huy được tính nhạc của tiếng Việt ta .
Sơ đồ tư duy – Tác giả Tố Hữu
II. Tác phẩm
1. Tìm hiểu chung
a. Hoàn cảnh sinh ra
– Sau khi hiệp định Giơ-ne-vơ được kí kết, Trung ương Đảng và nhà nước rời chiến khu Việt Bắc về lại Hà Nội Thủ Đô .
– Nhân sự kiện có đặc thù lịch sử dân tộc ấy, Tố Hữu đã sáng tác bài thơ Việt Bắc để ghi lại không khí bịn rịn, nhớ thương của kẻ ở người đi .
b. Vị trí đoạn trích : Nằm trong phần đầu của tác phẩm ( kỉ niệm về cách mạng và kháng chiến ) .
c. Bố cục : 2 phần
– Phần 1 ( 20 câu đầu ) : Lời nhắn nhủ của người ở lại so với người ra đi .
– Phần 2 ( 70 câu sau ) : Lời của người ra đi .
d. Nội dung bài thơ
– Tái hiện những kỉ niệm cách mạng và kháng chiến .
– Gợi viễn cảnh tươi đẹp của quốc gia và ngợi ca công ơn của Đảng và Bác Hồ .
2. Tìm hiểu chi tiết
a. ( 20 câu đầu ) : Lời nhắn nhủ của người ở lại so với người ra đi
* 4 câu thơ đầu: lời hỏi của người ở lại.
– Cách xưng hô ” mình ” – ” ta ” :
+ Gợi nghĩa tình thân thương, gắn bó .
+ Là cách gọi quen thuộc trong ca dao dân ca .
=> Tạo không khí trữ tình cảm xúc .
– “ Mười lăm năm ” : tính từ thời kháng Nhật ( khởi nghĩa Bắc Sơn năm 1940 ) đến khi những người kháng chiến quay trở lại Thủ đô ( tháng 10 – 1954 )
– Câu hỏi tu từ : Kỉ niệm thời hạn gắn bó vĩnh viễn, keo sơn, bền chặt .
– Điệp từ “ nhớ ” : nhấn mạnh vấn đề nỗi nhớ thâm thúy, thường trực, da diết .
– Hình ảnh : cây – núi, sông – nguồn gợi mối qua hệ khăng khít, thủy chung, ân tình giữa kháng chiến và Việt Bắc .
=> Người ở lại thiết tha, luyến tiếc, khơi gợi trong lòng người ra đi kỉ niệm về một quá trình đã qua, về khoảng trống nguồn cội, nghĩa tình .
* 4 câu tiếp: lời đáp của người ra đi.
– Từ láy : tha thiết, bâng khuâng, bồn chồn
=> sự day dứt, lưu luyến, hoảng sợ trong tâm trạng và hành vi của người ra đi .
– Hình ảnh hoán dụ : “ áo chàm ” => gợi hình ảnh bình dị, thân thương của những người dân Việt Bắc .
– Hành động : ” cầm tay ” => sự luyến tiếc và nghĩa tình keo sơn gắn bó giữa cách mạng và Việt Bắc, gợi nhớ những cuộc chia tay trong văn học trung đại ( nhưng đây là cuộc chia tay trong niềm vui thắng lợi ) .
=> Tiếng lòng người về xuôi bâng khuâng lưu luyến .
* 12 câu tiếp “Mình đi… cây đa”: Tác giả gợi những kỉ niệm về Việt Bắc trong những năm kháng chiến.
– Hình ảnh : ” suối lũ “, ” mây mù “, ” miếng cơm chấm muối ” => Đây là những hình ảnh rất thực gợi được sự khó khăn của cuộc kháng chiến, vừa cụ thể hoá mối thù của cách mạng so với thực dân Pháp .
– Chi tiết “ Trám bùi … để già ” => miêu tả cảm xúc trống vắng gợi nhớ quá khứ sâu nặng. Tác giả mượn cái thừa để nói cái thiếu .
– “ Hắt hiu … lòng son ” => phép đối gợi nhớ đến mái tranh nghèo. Họ là những người nghèo nhưng giàu tình nghĩa, son sắt, thuỷ chung với cách mạng .
– 6 câu hỏi tu từ lặp đi lặp lại => câu hỏi đau đáu, khơi gợi, nhắc nhớ mọi người hãy luôn nhớ về Việt Bắc .
– Địa danh : ” mái đình Hồng Thái “, ” cây đa Tân Trào ” => gắn liền với Việt Bắc, là hình ảnh tiêu biểu vượt trội của Thành Phố Hà Nội kháng chiến .
– Phép điệp : ” mình đi … “, ” mình về … “, ” nhớ … ” => lời nhắn gọi tha thiết, nhắc nhớ những kỉ niệm về một thời ở Việt Bắc .
– “ Mình đi, mình có nhớ mình ” => ý thơ đa nghĩa một cách mê hoặc. Cả kẻ ở, người đi đều gói gọn trong chữ “ mình ” tha thiết. Mình là một mà cũng là hai, là hai nhưng cũng là một bởi sự kết nối của cách mạng, của kháng chiến .
=> Chân dung một Việt Bắc gian truân mà nghĩa tình, thơ mộng, rất đối hào hùng trong nỗi nhớ của người ra đi .
b. ( 70 câu sau ) : Lời của người ra đi
* 4 câu đầu “Ta với… bấy nhiêu…”: Khẳng định tình nghĩa thủy chung son sắt.
– Đại từ ” mình ” – ” ta ” : được sử dụng linh động và tạo sự hòa quyện, gắn bó máu thịt ;
– Giọng điệu : tha thiết như một lời thề thủy chung son sắt .
– Từ láy : ” mặn mà “, ” đinh ninh ” => Khẳng định nghĩa tình đậm đà, bền chặt, trước sau như một của cách mạng so với Việt Bắc .
– So sánh : ” bao nhiêu … bấy nhiêu ” => gợi tình cảm bát ngát, chan chứa giữa cách mạng và Việt Bắc .
* 28 câu tiếp “Nhớ gì… thuỷ chung…”: nỗi nhớ thiên nhiên, núi rừng và cuộc sống con người ở Việt Bắc.
– 18 câu tiếp “ Nhớ gì … suối xa … ” : Nỗi nhớ về đời sống ở Việt Bắc .
+ Biện pháp so sánh : “ nhớ … tình nhân ” => So sánh nỗi nhớ Việt Bắc với nỗi nhớ tình nhân, sắc thái cao nhất của nỗi nhớ .
+ Phép tiểu đối :
> “ Trăng lên đầu núi / nắng chiều sống lưng nương ” => Nỗi nhớ từ đêm sang ngày, bao trùm cả khoảng trống lẫn thời hạn .
> “ Bát cơm sẻ nửa / chăn sui đắp cùng ” => Hình ảnh cảm động cho thấy sự san sẻ khó khăn vất vả khó khăn, chia sớt ngọt bùi, đắng cay giữa người dân Việt Bắc và những người cách mạng .
+ Phép điệp : ” nhớ “, ” nhớ từng … “, ” nhớ sao … ” => Nhấn mạnh nỗi nhớ da diết, thâm thúy .
+ Hình ảnh : ” người thương đi về “, ” người mẹ nắng cháy sống lưng “, … => Những hình ảnh thân thương, cảm động về con người Việt Bắc .
+ Những kỉ niệm : ” đắng cay ngọt bùi “, ” bát cơm sẻ nửa “, ” những giờ liên hoan “, … => Những kỉ niệm đẹp về tình quân dân gắn bó như trong một mái ấm gia đình .
=> Con người và đời sống Việt Bắc : khổ cực, lam lũ mà thủy chung, son sắt .
=> Thiên nhiên, núi rừng, đời sống và con người ở Việt Bắc luôn in đậm trong tâm lý những người về xuôi tình cảm chân thành, tha thiết của người cán bộ kháng chiến .
– 10 câu sau “Ta về… thuỷ chung”: Nỗi nhớ về bức tranh tứ bình của Việt Bắc.
+ 2 câu đầu : nỗi nhớ chung và cảm hứng chủ yếu cho cả khổ thơ ;
+ 8 câu sau : bức tranh tứ bình của Việt Bắc :
> Mùa đông :
Hình ảnh : ” hoa chuối đỏ tươi ” + người lao động trên đèo cao => bình dị, khoẻ khoắn ;
Màu sắc : xanh + đỏ + “ nắng ánh ” => sắc tố ấm cúng .
> Mùa xuân :
Hình ảnh : ” mơ nở trắng rừng ” + ” người đan nón ” => đẹp, nên thơ .
Màu sắc : trắng + trắng => tinh khiết, thanh nhã .
Âm thanh : hiệp vần “ ơ ” ( ” mơ ” – ” nở ), “ ưng ” ( ” rừng ” – ” từng ) cảm nhận tinh xảo, âm thanh của rừng mơ hàng loạt nở hoa .
> Mùa hạ :
Hình ảnh : ” rừng phách đổ vàng ” + ” em gái hái măng ”
Màu sắc : ” vàng ”
Âm thanh : ” tiếng ve ”
=> Vẻ đẹp đặc trưng rộn ràng, tỏa nắng rực rỡ, đặc trưng của mùa hè .
> Mùa thu :
Hình ảnh : ánh trăng
Âm thanh : ” tiếng hát ân tình thuỷ chung ”
=> Vẻ đẹp thanh thản, hiền hoà .
– Nghệ thuật:
+ Phép điệp : ” ta về “, ” ta nhớ “, ” nhớ “, …
+ Đại từ xưng hô : ” mình ” – ” ta ” …
+ Nhịp điệu đều đặn, phù hợp, uyển chuyển …
+ Giọng điệu tâm tình, ngọt ngào, lời thơ giàu nhạc điệu, …
=> Mỗi mùa mỗi cảnh, đều mang vẻ đẹp riêng trong vẻ đẹp chung : đó là sự hòa giải giữa sắc tố và âm thanh, giữa người và cảnh, cảnh và người cùng làm cho nhau thêm đẹp, làm cho bức tranh thêm sinh động .
=> Thiên nhiên cảnh vật quen thuộc, bình dị, thân thiện nhưng rất thơ mộng, trữ tình và nỗi nhớ thâm thúy của người cán bộ cách mạng về Việt Bắc .
* 22 câu tiếp “Nhớ khi… núi Hồng”: Nhớ cuộc kháng chiến anh hùng ở Việt Bắc.
– 10 câu đầu “ Nhớ khi … Nhị Hà … ” : Thiên nhiên cùng con người sát cánh đánh giặc .
+ Phép điệp : ” nhớ … ” => gắn với những kỉ niệm trong những ngày Việt Bắc kề vai sát cánh cùng với cách mạng trong chiến đấu .
+ Biện pháp nhân hóa : “ Rừng che bộ đội, rừng vây quân địch ”, … biến thiên nhiên thành một lực lượng kháng chiến, thể hiện tình đoàn kết đặc biệt quan trọng giữa vạn vật thiên nhiên và con người Việt Bắc so với Cách mạng, khẳng định tính chính nghĩa của cuộc kháng chiến. Rừng mang đặc thù của con người Nước Ta quả cảm và biết phân biệt địch – ta, … Tác giả nhìn vạn vật thiên nhiên xuất phát từ lòng yêu nước gắn với yêu Cách mạng .
+ Câu hỏi tu từ : hỏi để khẳng định chắc chắn nỗi nhớ thường trực, thâm thúy về những địa điểm gắn liền với Việt Bắc .
+ Từ chỉ địa điểm : ” Phủ Thông “, ” đèo Giàng “, … => quen thuộc, gắn liền với Việt Bắc .
– 12 câu sau “ Những đường … núi Hồng ” : Khung cảnh hùng tráng của Việt Bắc trong những ngày ra quân sôi động tạo ra sự thắng lợi .
+ 8 câu đầu : khí thế dũng mãnh của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở Việt Bắc :
> Các động từ mạnh : ” rầm rập “, ” rung “, ” bật ” => tạo thành những chuyển rung kinh hoàng, bộc lộ sức mạnh vô địch của cuộc kháng chiến .
> Các từ láy : ” điệp điệp “, ” trùng trùng ” => khí thế can đảm và mạnh mẽ không gì hoàn toàn có thể ngăn cản nổi .
> Biện pháp cường điệu : ” Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay ” => sức mạnh của thời đại, của ý chí tàn phá giặc, của ý thức đoàn kết hoàn toàn có thể làm ra những điều tưởng chừng không hề .
> Nhịp điệu : dồn dập, can đảm và mạnh mẽ như những bước hành quân của quân dân Việt Bắc, bộc lộ khí thế ra trận của cả một dân tộc bản địa trong trận chiến quyết định hành động với quân địch .
+ 4 câu sau : khí thế thắng lợi ở những mặt trận khác :
> Phép điệp : “ vui ”, “ vui + lên / về … ”
> Liệt kê : những địa điểm ( … )
> Giọng điệu thơ : hồ hởi, vui vẻ
=> Niềm vui to lớn, rộng rãi của cuộc kháng chiến .
=> Việt Bắc anh hùng trong kháng chiến, trở thành điểm đến của toàn bộ những cánh quân, của ý chí Nước Ta để tạo nên một cuộc đụng đầu lịch sử vẻ vang, làm ra thắng lợi Điện Biên Phủ chấn động địa cầu .
* 16 câu cuối: Nỗi nhớ Việt Bắc, nhớ cuộc kháng chiến, nhớ quê hương cách mạng của người về xuôi.
– Câu hỏi tu từ : khơi gợi tình cảm thiêng liêng về Việt Bắc .
– Các hình ảnh : ” ngọn cờ đỏ thắm “, ” sao vàng tỏa nắng rực rỡ “, ” cụ Hồ sáng soi “, ” Trung ương “, ” nhà nước “, ” mái đình “, ” cây đa “, … => những hình ảnh đẹp tươi, tươi đẹp biểu lộ cái nhìn sáng sủa của tác giả. Đó là những hình ảnh hình tượng của cách mạng, là tương lai của dân tộc bản địa .
– Phép điệp : ” Ở đâu … Nhìn lên …, Ở đâu … Trông về … ” => nhấn mạnh vấn đề : Việt Bắc là cái nôi của cách mạng, là cội nguồn của sự sống .
– Biện pháp trái chiều : ” u ám và sầm uất ” > tôn vinh vai trò của lãnh tụ Hồ Chí Minh. Bác chính là chỗ dựa ý thức tươi đẹp nhất cho cách mạng và nhân dân Nước Ta .
– Cách xưng hô ” mình ” – ” ta ” …
c. Giá trị nội dung
Là khúc ân tình thủy chung của những người cách mạng, của cả dân tộc bản địa qua tiếng lòng của tác giả .
d. Giá trị nghệ thuật và thẩm mỹ
– Bài thơ đậm đà tính dân tộc bản địa, tiêu biểu vượt trội cho phong thái thơ Tố Hữu : thể thơ lục bát với giọng điệu ngọt ngào, tha thiết .
– Lối đối đáp giao duyên của ca dao dân ca ( nhưng qua lớp đối thoại của cấu trúc bên ngoài chính là lời độc thoại của tâm trạng ) .
– Cách xưng hô ” mình ” – ” ta ” ; phép điệp giàu tính truyền thống lịch sử .
– Ngôn từ mộc mạc, giàu hình ảnh, giàu sức gợi .
– Các giải pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, hoán dụ đậm đà tính dân tộc bản địa .
– Tố Hữu phát huy cao độ tính nhạc phong phú và đa dạng của tiếng Việt …
Sơ đồ tư duy – Việt Bắc
Nhận định
Một số nhận định về tác giả, tác phẩm
1. Thơ là đi giữa nhạc và ý. Rơi vào cái vực ý, thì thơ sẽ sâu, nhưng rất dễ khô khan. Rơi vào cái vực nhạc, thì thơ dễ làm đắm say người, nhưng cũng dễ nông cạn. Tố Hữu đã giữ được thế quân bình giữa hai vực lôi cuốn ấy. Thơ của anh vừa ru người trong nhạc, vừa thức người bằng ý .
( Chế Lan Viên – Lời nói đầu tuyển tập thơ Tố Hữu )
2. Tố Hữu không tô vẽ lên nhân vật quần chúng những nét sơn hào nhoáng, giả tạo. Tình cảm của nhân vật thơ anh biểu lộ lên từ thực chất giai cấp, từ đời sống thực. Người bộ đội chiếm một vị thế quan trọng trong tập thơ Việt Bắc, chính là người nông dân nghèo khó .
( Chặng đường mới của tất cả chúng ta, 1961, Hoàng Trung Thông )
3. Với Tố Hữu, thơ là vũ khí đấu tranh cách mạng. Ðó chính là rực rỡ và cũng là tuyệt kỹ độc lạ của Tố Hữu trong thơ ca .
( Lời ra mắt tập thơ Từ ấy, Văn học, 1959, Đặng Thai Mai )
5. Phong cách dân tộc bản địa ở Tố Hữu biểu lộ ở chỗ thơ anh giàu chất nhạc, anh nắm rất vững cái âm điệu, vần điệu của dân tộc bản địa. … Thơ anh là lối thơ lấy cái đường đi toàn đời, lấy cái hơi toàn tập, lấy cái tứ toàn bài là chính … Anh là một con chim vụ ở đường bay hơn là bộ lông, bộ cánh, tuy vẫn là lông cánh đẹp .
( Lời nói đầu cho tuyển tập 1938 – 1963 của Tố Hữu, Văn học, 1964, Chế Lan Viên )
6. Nhà thi sĩ ấy tự muốn mình là lời nói của dân tộc bản địa mình. Vậy thì dân tộc bản địa ấy có năng khiếu sở trường thơ trải qua nhà thi sĩ. Các dân tộc bản địa văn minh, đã công nghiệp hóa rồi, đã bị san phẳng bởi những phương tiện đi lại tuyên truyền, không còn có một năng khiếu sở trường về hình tượng như thế nữa ; không còn suối nguồn ở bản thân mình nữa. Nhưng Tố Hữu đắm mình trong dân tộc bản địa của mình, đồng thời là một thi sĩ độc lạ, một nhà phát minh sáng tạo ra những hình thể. Người ta càng cảm thấy điều đó rõ hơn khi anh nói một cách rất hay về thơ .
( Lời tựa tập thơ Máu và hoa, xuất bản ở Pháp, năm 1975, Pierre Emmanuel )
7. Một lời nói yêu thương luôn luôn chan hòa ánh sáng, tự nó cũng là ánh sáng, lại rất là linh động và uyển chuyển, mỗi lúc một khác, mỗi nơi một khác, kể cả những lúc chỉ là sự lạng lẽ giữa những dòng thơ. Phải chăng đây chính là truyền thống riêng của thơ Tố Hữu .
( Chuyện thơ, 1978, Hoài Thanh )
8. Thơ Tố Hữu khi nào cũng mới, ngày càng mới, vì nó bộc lộ quốc tế quan cách mạng của chủ nghĩa Mác, hệ tư tưởng vô sản, đạo đức cộng sản chủ nghĩa là những tư tưởng ngày càng trở thành cách nhìn, nếp sống thông dụng của những con người mới của thời đại .
( Bình luận văn học, 1964, Như Phong )
9. Xuân Diệu cho rằng : Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên đến trình độ là thơ rất đỗi trữ tình .
10. Có quan điểm cho rằng : Bài thơ ” Việt Bắc ” của Tố Hữu là khúc tình ca và cũng là khúc hùng ca về cuộc kháng chiến và con người kháng chiến .
11. Với Việt Bắc, hồn thơ cũng như nghề thơ Tố Hữu chín rộ…, không phải là một cây bút trong tay Tố Hữu nữa mà là nhiều ngọn bút nở cùng một lúc, bút tả tình, bút tả cảnh, bút tả người. Người ta thấy văn chương cách mạng chí nghĩa chí tình, cái văn chương nên thơ nên nhạc…. (Xuân Diệu).
12. Việt Bắc trước hết là một bài thơ trữ tình – chính trị … Bài thơ là một khúc hát ân tình thủy chung réo rắt, đằm thắm bậc nhất, và chính điều đó làm ra sức ngân vang sâu thẳm, lâu bền của bài thơ … ” ( Trần Đình Sử ) .
Loigiaihay.com
